13 Temmuz 2014 Pazar

Lazca'dan geçen bazı kelimeler

abril, ap̌ril: Nisan.
3ağana, 3ağanoz (çağana, çağanoz): Yengeç. (Lazca: ç̌ağana)
3i3ili (çiçili): Solucan.
ğezep (Laz.): Baş belâsı.
horum, xorum: Rum. Lazca'da "Yunan" anlamında da kullanılır.
xoxol (hohol) olmak: Birbirine karışmak, içiçe girmek.
xoxori (hohori): Karışmış, birbirine dolanmış.
Xustiyana (hustiyana): Aralık (ayı).
kopel, kopeli: Anası babası belli olmayan, piç.
kotori: Sıçmak.
laxo (laho): Mezgit.
lobiya: Fasülye.
Mapavri: Çayeli.
puğar: Pınar, çeşme.
raxna (rahna): Örümcek.
timya: Az, nadir bulunan. Çok olmayan. (Örn. "Timya midu, az daha koy da!?" bir yemek az konulduğunda, yemeği koyana kızma ifadesidir.)
viʒe (viçe): Fındıklı ilçesi.

Yeni eklenen kelimeler (13Temmuz14)

aposkal: Yapmakla mükellef olunan iş.
apsimati: Cansız, beyaz kıvılcım.
ateşluk:
 Eski evlerde ateş yakılan yer.
atiçi: Yeni çiçek açan salatalık.
aykirilamak: Yan tarafa doğru gitmek.
aykiri almak:
aʒal (açal): Öküzün küçüğü.
başukari: Baş yukarı.
becit: Hemencecik.
bet: Çirkin.
beyinmek: Büyümek.
binam: Yavrum.
boğanmak: Duygusallaşmak.
boğun: Bugün.
buzakluk: İnek rahmi.
caris etmek: Bıkmak.
celep: Kavurma yapmak için alınan inek. Sütü sağılmaz.
çaşutluk etmek (Uygurca): 1. Fesatlık etmek. 2. Çöpçatanlık yapmak.
3ixa (çiha): Alakarga.digina (Laz.): Küçük sepet. (Lazca'da: t̆iǩina)
fufudi: Sivilce.
hafta:Semt pazarının kurulduğu gün.
haloti: Balgam.
xon etmek: Yakmak.
kamli: Çay filizi.
kukari: Ucu çatallı değnek.
kumuşi: Kestane kabuğu.
kupli: Kilit, asma kilit.
kuplika: Hıçkırık.
kutali: Sopa, odun parçası.
ǩevi [Arp. (قويّ)'den]: Sağlam.
mux (muh): Çivi.
piştof: Tüfek, tabanca.
pormo: Erken alınan (sürüm).
puli: Bebek.
puur3e (puurçe): Soya fasulyesi.
sumarluk: Geç alınan (sürüm).
sumara kalmak: Geç kalmak.
tamli: Çay bitkisi.
tikilamak: Teşvik etmek.
vardani göz: İri göz.
usti donmek: Başı dönmek.

26 Mart 2014 Çarşamba

"Ʒ" (ts/ ç) harfinden bazı kelimeler

Ʒ* harfinden bazı kelimeler (*t ve s harflerinin birlikte söylenmesiyle elde edilir.)

ʒaʒa (çaça): Yaprak.
3afi (çafi): Gübreleri atmak için kullanılan dişli kürek.
3afilamak (çafilamak): Tırmalamak.

3ağana, 3ağanoz (çağana, çağanoz) (Laz.): Yengeç. (Lazca: ç̌ağana)
ʒaxra (çahra): Cevizten imal oyuncak.
ʒapula (çapula): İleri geri konuşan.
3engla (çengla): Şımarık, erkeklere kuyruk sallayan kız.
3i3ili (çiçili) (Laz.) : Solucan.ʒixa (çiha): Alakarga.
3itari (çitari): Horozun ibiği.

ʒuxa (çuha): Kışın kadınların giydiği kazak.
3upi (çupi): Çalı.

Hayvan İsimleri

Hayvan isimleri

Papatika
Papatika: Fndık yeşil kokarcası, osuruk böceği (Palomena prasina)




 Fafatara: Kelebek







Ateiça: Ateş böceği. (Photinus pyralis)


Şepidi: Yaban arısı. (Philanthus triangulum)





Koʒantara (koçantara): Danaburnu. (Gryllotalpa gryllotalpa)


Koxlidi (kohlidi): Sümüklü böcek. 







3ağana, 3ağanoz (çağana, çağanoz): Yengeç. (Carcinus aestuarii)
Lazca'da: 
ç̌ağana




 Ğanža (ğanca): Kene. (Ixodes ricinus)
 Lazca'da: 
ğanç̌ǩa



Kolistara: Kertenkele. (Ophisaurus apodus)






Xapsi: Hamsi. (Engroulis engroulis)





Laxo (laho) (Laz.): Mezgit. (Merlangius euxmus)


Xoxor (hohor): Baykuş.




Marko: Erkek kedi.
Masti: Dişi kedi.



Pardi: Erkek çakal. (Canis aureus)
Lazca'da: lap̌arde


Raxna (rahna) (Laz.): Örümcek.
Ketane: Örümcek ağı.




Ortikoman: Bıldırcın kılavuzu. (Crex crex)
Buldurži, buldurci: Bıldırcın. (Coturnix coturnix)




Ğaʒo, ğaço (Laz.): Çekirge kuşu. (Lanius)

25 Mart 2014 Salı

"G, Ğ" ve "GY" harflerinden bazı kelimeler

G, Ğ ve GY* harflerinden bazı kelimeler

gerdel: Hayvanlara yem konulan kap, kazan.
ğaʒo (ğaço - ğatso): Çekirge kuşu. Atmaca tutmak için ağa konulur. (Lazca'da ğaç̌o)
ğalalais: Çok bağırmak.
ğalata: Yalı mahallesi'nin eski adı. (Çayeli)

ğanža (ğanca - ğandza): Kene.
ğariks etmek (açlıktan): Karnı zil çalmak.
ğelez, ğeloz (Hemşin): Kertenkele.

ğes: Buz, keskin soğuk.
ğezep (Laz.): Baş belâsı.
ğinca ğinc: Hınca hınç.
ğurti: Kilolu, topluca.


gyoz: Göz.
gyul: Gül.
gyuneş: Güneş.

______________________________
*Lazca'nın Fındıklı, Arhavi ve Hopa diyalektlerinde kullanılır. G (ince okunur) ve Y seslerinin birlikte çıkartılmasından elde edilir. Lazca'da â, ö ve ü sesleri olmadığı için onları karşılar. Örneğin: "gyulva (batı)=gülva" gibi. Aynı kullanım yukarıdaki kelimelerde de vardır.

"K" ve "KY" harfinden bazı kelimeler

K ve KY* harfinden bazı kelimeler

kada: Kadar.
kamli: Çay filizi.
kavara: Gaz, yellenme (argo).
kebair, kyebair (Arp.): Çok büyük.

kekul: Kâkül.
kerez: Kiraz.

kesilmek: Kurban olmak (bkz. ünlemler)
kindi: İkindi.
kocaman: Yaşlı (erkek).
koʒantara (koçantara): Danaburnu.
kofi: Sağır.

koxlidi (kohlidi): Sümüklü böcek. 
kokali: Dizden aşağısı.
koloti peyniri: 
kolistara: Kertenkele.
koliva: Mısır.
koma: Yolun kenarındaki yokuş, bayır veyâ uçurum.

koma kudus: Delice (akan).
komsilamak: İspiyonlamak.

koncoloz: Kocakarı soğukları.kopadi: Kendir ipi.
kopel, kopeli (Laz.): Anası babası belli olmayan, piç.
korkoti: 1. Kalın, iri. 2. Mısır kırması.
korme, kormi: Kütükten oturak. Tabure.
korpadi: Kısa ve iri.
kotori (Laz.): Sıçmak.
kovermek: 1. Bırakmak. 2. Salmak, salıvermek
.
krizma etmek: Derin kazmak.
kuʒkun (kuçkun): Kalça.
kuʒkun kirilmasi: Kalçaların ağırması.
kuʒuk (kuçuk): Küçük.
kukari: 1. Ucu çatallı değnek. 2. Eğri.
kukma (Hemşin): Gügüm.
kukudi: Baykuş (?).
kukul: File.
kukuli: Ponpon.
kukuş:
kumbuli: Tepeleme doldurma. /^\  <<bu şekilde.
kumuşi, kumişi: Kestanenin dikenli dış kısmı, kabuğu.
kunduri: Tabure.
kupas koymak: Yüzükoyun koymak.
kupli: Kilit, asma kilit.
kuplika: Hıçkırık.

kutali: Sopa, odun parçası.
kutuli baş: Yalnız, tek başına.

kuvari: Kuru incir.
kuvi
ʒa, kuyiʒa (kuviça, kuyiça): Meyve toplama sepeti.
kuyis: 1. Bağırmak. 2. Çığlık atmak.
kuzine: Fırınlı soba
kokali: Diz.


kyoy: Köy.

___________________
*Lazca'nın Fındıklı, Arhavi ve Hopa diyalektlerinde kullanılır. K (ince okunur) ve Y seslerinin birlikte çıkartılmasından elde edilir. Lazca'da â, ö ve ü sesleri olmadığı için onları karşılar. Örneğin: "kyolapi (yukarı yolla)=kölapi" gibi. Aynı kullanım yukarıdaki kelimelerde de vardır.

20 Şubat 2014 Perşembe

Aylar

Yörede Rumî takvim kullanılır ve Rumî tavim milâdî takvimin 14 gün gerisinden gelir. Mevsimlik olaylar Rumî takvime göre belirlenir.

xustiyana, xustiyanar (hustiyana, hustiyanar): Aralık.
yengiyil: Ocak.
kuʒuğayi: Şubat.
mart: Mart.
april, abril (Laz.): Nisan.
mayis: Mayıs.
ǩirezayi, kirezayi: Haziran.
ʒuruğayi (çuruğayi): Temmuz.
ağustoz: Ağustos.
istavrit: Eylül.
oxtori (ohtori) (Laz.): Ekim.
uzumayi: Kasım.